Ngày xưa có anh học trò nghèo.
- Ban ngày anh phải đi làm mướn để có tiền đi học .
- Anh sống cực khổ tới năm 30 tuổi mà vẫn nghèo xác nghèo xơ.
-
Một hôm, anh nghĩ: Ta nghe đồn ngoài biển Đông có hòn đảo Ngọc Hoàng Thượng Đế thường ngự xuống nghỉ ngơi.
- Ta phải tới đó gặp Ngài để khiếu nại mới được vì Ngài để ta nghèo lâu quá rồi.
-
Ngày hôm sau, anh khăn gói lên đường.
- Cuộc hành trình thật là vất vả gian lao.
- Chẳng bao lâu lương thực mang theo đã cạn hết, anh phải ghé vào một nhà bên đường xin ăn.
- Chủ nhà này là một người giầu có.
- Ông tử tế, cho đầy tớ dọn cơm mời anh ăn.
- Nghe anh nói đi gặp Ngọc Hoàng, người chủ nhà cho anh một số tiền đi đường và dặn:
1- Nhân tiện nhờ cậu hỏi giúp Ngọc Hoàng cho tôi một việc.
- Suốt đời tôi không làm điều gì sai quấy.
- Vậy tại sao vợ chồng tôi chỉ có một đứa con gái mà nó lại bị câm ngay từ lúc mới sanh.
-
Anh nhận lời rồi lên đường tiếp tục cuộc hành trình.
- Chẳng mấy chốc, số tiền tiêu hết, anh lại phải ghé vào một nhà xin giúp đỡ.
- Người chủ cũng dọn cơm cho anh ăn.
- Biết được mục đích chuyến đi của anh, ông ân cần lấy gạo tặng anh và nói:
2- Nếu gặp Ngọc Hoàng, nhờ cậu hỏi hộ tôi một việc.
- Tôi có trồng một cây cam trước nhà.
- Cành lá thì um tùm xanh tươi, mà tại sao cam không bao giờ có quả.
-
Anh nhận lời rồi ra đi.
- Anh đi mãi mới tới được bờ biển.
- Nhìn ra ngoài đại dương bao la, không thấy bóng một con tàu, anh cảm thấy chán nản.
- Bỗng chốc một con rùa to lớn từ dưới nước ngoi lên.
- Rùa nói với anh:
– Trèo lên lưng tôi đi! Tôi sẽ đưa cậu ra tận đảo gặp Ngọc Hoàng.
-
3- Nhân tiện cậu làm ơn hỏi Ngọc Hoàng dùm tôi tại sao tôi ở đây đã một ngàn năm mà vẫn còn sống kiếp rùa không thay đổi đi.
-
Đợi cho người học trò bước xuống, rùa phăng phăng rẽ sóng bơi đi.
- Chẳng bao lâu hòn đảo đã hiện ra trước mặt.
-
Anh từ giã rùa rồi bước chân lên đảo.
- Gặp dẫy núi chắn ngang trước mặt, anh cố trèo lên tới đỉnh rồi ngồi xuống một gốc cây chờ đợi.
-
Vào một buổi sáng, đang lúc chờ đợi, anh bỗng thấy một luồng sáng chói lòa trên đỉnh núi.
- Sau đó Ngọc Hoàng từ vùng sáng khoan thai bước ra.
-
Anh tiến đến trước mặt Ngọc Hoàng và hỏi ngay về việc rùa dặn.
- Nghe xong, Ngọc Hoàng nói:
– Nó phải nhả viên ngọc ngậm trong miệng ra thì mới hóa kiếp được.
-
Anh tiếp tục đem chuyện của người trồng cam ra kể.
- Ngọc Hoàng bảo:
– Cam ấy không sinh quả vì dưới gốc nó có vàng.
-
Được thể, anh hỏi luôn số phận người con gái câm.
- Ngọc Hoàng trả lời:
– Nó không nói được chỉ vì chưa gặp ông Trạng nào khai khẩu cho nó.
-
Sau cùng, anh định hỏi về việc mình, thì Ngọc Hoàng gắt:
– Thật xui quá! Ta bỏ Thiên Đình xuống đây kiếm chút yên tĩnh, không ngờ lại bị bọn người trần đến quấy rầy.
-
Nói xong, Ngọc Hoàng cỡi mây bay về Trời.
- Người học trò đành ngậm ngùi quay gót.
- Ra tới biển, anh thấy rùa đã chờ sẵn.
- Trong lúc chở anh về đất liền, rùa hỏi:
– Việc tôi thế nào?
Anh trả lời:
– Mày phải nhả hòn ngọc trong miệng ra thì mới hóa kiếp được.
-
Rùa nhả hòn ngọc ra biếu anh.
- Nó liền biến thành một con cá vàng xinh đẹp bơi lượn nhởn nhơ.
-
Anh về tới nhà người trồng cam thì người chủ ra đón và hỏi:
– Cậu hỏi Ngọc Hoàng cho tôi chưa?
Anh trả lời:
– Rồi.
- Dưới gốc cam có vàng.
- Đào vàng lên là cây cam của ông sẽ sinh trái.
-
Quả vậy, người chủ nhà lấy cuốc đào lên được một hũ vàng.
- Ông mừng quá chia cho anh một nửa.
-
4.
- Sau đó, anh lại tiếp tục lên đường.
- Anh về tới kinh đô đúng vào thời kỳ nhà vua đang tổ chức khoa thi kén Trạng Nguyên.
- Nhờ viên ngọc quí mang trong người, anh trở nên thông minh khác thường.
- Sẵn có vàng, anh liền ở lại mua lều chõng, sắm sửa kinh sách để dọn thi.
- Năm ấy anh đậu Trạng Nguyên và đứng đầu bảng vàng.
-
Ít lâu sau, Trạng cưỡi ngựa vinh qui về làng.
- Lúc qua nhà người giầu.
- Trạng không quên lời hứa, dừng ngựa ghé vào thăm.
- Trạng chưa kịp cho ông chủ biết câu trả lời của Ngọc Hoàng thì cô con gái câm đã ra đón Trạng.
- Thấy Trạng, đột nhiên cô thốt lên thành lời.
-
Người cha mừng quá bèn gả con gái mình cho Trạng làm vợ.
-