Ngày xưa, vào đời nhà Lê, nhà vua có nuôi một con voi rất khôn, dùng để cỡi.
- Voi có 3 cái đai bằng vàng đeo chặt ở cổ.
-
Đến thời Lê mạt vận, con voi không chịu ở với ai nữa.
- Voi bỏ vào núi ở Truông Đay Thùng.
- Người quản tượng (giữ voi) có tên là đội Mậu cũng về hưu.
- Năm 70 tuổi, ông đau yếu nghèo không tiền mua thuốc, phải lên núi kiếm rễ cây làm thuốc.
- Đang lúc ông lom khom đào rễ cây, thì con voi chạy đến, nhận diện ra người giữ mình khi xưa.
- Voi lấy vòi quấn ngang bụng đội Mậu, cắm ngà xuống đất, chảy nước mắt, tỏ tình thương nhớ.
-
Lúc đầu, đội Mậu hoảng hồn, không nhận ra voi, sợ voi vật mình chết.
- Đến khi thấy voi kéo tay mình để vào chỗ đai vàng đã phủ rêu mốc, tỏ ý bảo hãy lấy đi, thì ông mới nhớ ra con vật mình đã chăn giữ thương yêu ngày xưa.
- Ông nghĩ bụng: Nếu như cậy đai vàng ra, thì cổ voi sẽ đau đớn, sẽ chảy máu, tội nghiệp nó.
- Nên ông xua tay, lắc đầu, tỏ ý từ chối không chịu làm vậỵ
Nhưng voi không chịu, cứ lấy tay đội Mậu đặt vào chỗ 3 đai vàng ở cổ.
- Ông đành cố cạy, nhưng đến tối trời mà vẫn chưa cạy đai ra được.
- Ông cúi đầu lạy Voi xin về, nhưng Voi nhất định giữ ông lại.
- Đến gần canh hai, người quản tượng già vẫn không gỡ được đai vàng ở cổ Voi.
- Ông khóc bảo Voi: “Ông quận ơi, chân tay tôi già yếu, mà ở đây núi rừng tối tăm, nguy hiểm cho tôi lắm.
- Ông thương tôi với”.
- Con voi chừng như thông cảm, quỳ xuống cho đội Mậu leo lên lưng voi ngồi, rồi đưa ông về.
-
Khoảng chừng canh tư, thì về tới nhà.
- Vợ con đội Mậu thấy Voi đi vào sân, sợ hãi toan bỏ chạy.
- Ông lên tiếng trấn an: “Đừng sợ, Ông quận này thuở trước theo hầu Vua, tôi theo giữ ông.
- Hôm nay ông gặp tôi trên núi, ông thương, đưa về đó mà.
- ”
Trong vườn sẵn có mấy sào mía, đội Mậu bảo vợ con chặt hết, đem đãi cho Voi ăn.
- Ông còn mua cả 3 quan tiền rượu mời voi uống nữa.
- Trời gần sáng, voi tỏ ý muốn đi, lấy vòi đưa hai cha con ông đội đặt lên lưng mình, rồi lại chở họ trở về núi.
- Đến nơi, thì trời sáng bạch.
- Voi lại bắt tay đội Mậu đặt vào chỗ có đai vàng, ý bảo phải lấy đai đi.
-
Ông Mậu bảo con: “Ông quận đã cho, cha con mình phải nhận lấy”.
- Người quản tượng già bèn cùng con trai lấy dao cạy ra được 2 đai vàng.
- Máu chảy ướt đẫm cổ voi.
- Xót thương cho con vật có tình nghĩa, đội Mậu lạy voi xin thôi.
- Ông kiếm lá thuốc rịt vết thương cho cầm máu, rồi ông ôm chân voi, khóc từ giã.
- Đội Mậu đem số vàng voi cho về nhà.
- Từ đó, gia đình ông sống dư giã cho đến chết.
-
Khi quân Tây Sơn ra Bắc Hà, vua Quang Trung nghe dân chúng kể về con voi đời vua Lê đang ngự ở trên núi Đầu Tượng.
- Vua bèn sai quan quân vào núi tìm.
- Nhưng không ai thấy dấu vết của voi đâu nữa.
-